dur dwa

Leśne opowieści

Podczas drugiej lekcji w ramach czwartej edycji ogólnopolskiej akcji edukacyjnej „Dzieci uczą rodziców” dzieci poszerzą wiedzę o mieszkańcach lasu, poznają kilka popularnych gatunków drzew, które występują w polskich lasach, a także nabędą wiedzę o tym, czego w lesie robić nie wolno.

Uczniowie podczas zajęć przypomną sobie pojęcie „las”, a także to jak jest zbudowany, zobaczą na prezentacji kilku gatunków zwierząt mieszkających w polskich lasach, kilka popularnych gatunków drzew. Omówione zostaną zasady przebywania w środowisku, które jest domem dla wielu gatunków zwierząt.

Las

Najbardziej złożony i trwały ekosystem lądowy, naturalny lub ukształtowany przez człowieka, składający się z organizmów roślinnych i zwierzęcych; charakteryzuje się warstwową budową, w której dominującą rolę odgrywa piętro drzew rosnących w zwarciu; pozostałe warstwy (piętra) to: krzewy (podszyt), zioła i krzewinki (runo leśne) oraz mchy i porosty.

Warstwowa budowa lasu

Widoczną cechą lasu jest jego budowa, składa się on bowiem z kilku warstw. Najważniejszą rolę w występowaniu warstw lasu pełnią drzewa. Decydują one o warunkach życia dla pozostałych organizmów występujących w lesie. Drzewa zacieniają dno lasu, zmniejszają parowanie oraz zwiększają wilgotność powietrza, przez co w każdej warstwie panują nieco inne warunki ekologiczne, odpowiadające różnym organizmom. Jedne z nich zamieszkują najniższą warstwę lasu, czyli ściółkę leśną, inne runo leśne, jeszcze innym najbardziej odpowiada życie w podszycie lub koronach drzew.

Mieszkańcy Lasu

Zając szarak

Krótki ogon zająca (tzw. omyk) z wierzchu jest czarny, a od spodu biały. Reszta ciała pokryta jest szarawo– rdzawą sierścią. Długie uszy zająca nazywamy słuchami, a nogi – skokami. Zając potrafi skakać z prędkością nawet 80 km/h.

Lis pospolity

Znany wszystkim gatunek o rudym futrze, spiczastych uszach i charakterystycznym, długim ogonie, zwanym kitą. Zwierzę w bardzo wielu kulturach i na wielu kontynentach uważane jest za symbol chytrości i przebiegłości. Na lisy można polować.

Bóbr

Bobry prowadzą ziemno – wodny tryb życia. Bobry są wyłącznie roślinożerne. Żywią się korą, liśćmi, roślinami przybrzeżnymi. Najbardziej znaną cechą bobrów jest umiejętność budowy tam na rzekach i strumieniach. Świetnie nurkują i potrafią przebywać pod wodą ponad 10 minut.

Wiewiórka

Wiewiórki najchętniej żywią się orzechami, nasionami i owocami, ale jeśli zabraknie im jedzenia, jedzą też owady. Są bardzo sprytne i zwinne. Potrafią dobrze ukryć pokarm gromadzony na zimę. Mają znaczący wpływ na rozwój lasu – pozostawiają żołędzie, które następnie kiełkują i czasami rozkwitają do postaci drzew.

Niedźwiedź

Największy drapieżnik lądowy w Polsce. Może osiągać nawet 2,5 m długości, a ciężar jego ciała przekracza 300 kg. Mimo dużych rozmiarów, na krótkich odcinkach niedźwiedź może biec z prędkością nawet 65 km/h. Potrafi też pływać i wspinać się wysoko w górach. Jest wszystkożerny, ale najczęściej zjada rośliny.

Ryś

Długość ciała rysia dochodzi do 1,5 m, waga do 20 kg. Ryś jest u nas bardzo rzadko występującym gatunkiem. Rysie świetnie się czują w dużych kompleksach leśnych, ale nie gardzą też bliskością osad ludzkich. Prowadzi bardzo skryty tryb życia. Jest aktywny w ciągu nocy, w dzień natomiast śpi. W ciągu doby może wędrować nawet na odległość 20 km.

Wilk

Przypomina dużego psa, ale w odróżnieniu od niego, zwykle nosi ogon zwieszony w dół lub poziomo wyprostowany. Może ważyć nawet 60 kg. Wilki żyją w grupach rodzinnych, zwanych watahami. Wilki aktywne są zwykle w nocy.. W ciągu doby zwierzęta mogą przemierzyć około 20 km. W Polsce można je spotkać w Karpatach i na wschodzie Polski, gdzie zamieszkują wszystkie większe kompleksy leśne.

Żubr

Jest największym ssakiem lądowym w Europie, najcięższy samiec ważył aż 420 kg. Samice są mniejsze. U obu płci występują rogi, które rosną przez całe życie. Żubry wykorzystują je do ataku, uderzając wroga bokiem głowy. Od wieków zwierzęta te zamieszkiwały puszcze, są doskonale przystosowane do życia w środowisku leśnym.

Sarna

Sarna jest najmniejszym przedstawicielem tzw. zwierzyny płowej, to jest zwierzyny, której letnia rudobrązowa sierść zimą płowieje i staje się szara. Sarnę łatwo jest spotkać w lesie, ponieważ jest to gatunek wśród zwierzyny płowej najliczniejszy i dużo mniej płochliwy niż np. jeleń. Zwierzęta lubią też przebywać na polach.

Sowa (Puchacz)

Jest największą sową w Polsce i jedną z największych na świecie. Ptaka wyróżniają długie „uszy” z piór i charakterystyczny, niski głos godowy „u-hu”, słyszalny nawet z odległości 2-3 km. Aktywny o zmierzchu, świcie i w nocy. Gdy nie poluje, siada w eksponowanych miejscach. W dzień przesiaduje na półce skalnej albo na grubej gałęzi w koronie drzewa, przy pniu.

Szop pracz

Szop pracz występuje naturalnie w Ameryce Północnej. Gatunek ten został sprowadzony do Europy jako zwierzę futerkowe. W Polsce występuje głównie w zachodniej części kraju. Szopy to bardzo inteligentne zwierzątka, które potrafią dostosować się do warunków, w których żyją. Choć są z pozoru miłe, to są dużym zagrożeniem dla ekosystemu.

Roślinność lasu

Klon

Klon jest drzewem rozłożystym, o koronie okrągławej lub przyjmującej kształt parasola. Osiąga wysokość ok. 30 m. Jego liście osadzone są na długich maczugowato zgrubiałych ogonkach zawierających sok mleczny. Można je poznać po ostro zakończonych 5 klapach. Klon dożywa 150 lat. Łatwo przystosowuje się do warunków siedliskowych.

Jodła

Jodła jest drzewem iglastym niezrzucającym igieł na zimę. Ma silny, gruby pień, pokryty szarą korą. Osiąga wysokość ok. 50 m. Jodły mogą dożyć nawet 500 lat. Ich jasne, trwałe drewno wykorzystuje się do budowy domów i instrumentów muzycznych np. organów.

Sosna zwyczajna

Sosna zajmuje 67% powierzchni leśnej naszego kraju, jest podstawowym gatunkiem lasotwórczym w naszym kraju, spotykanym powszechnie w niemal każdych warunkach środowiska. Igły sosny zwyczajnej mają długość od 3 do 8 cm, grubość do 2 mm. 60-letnia sosna produkuje w ciągu doby tyle tlenu, ile wynosi dobowe zapotrzebowanie tego pierwiastka dla 3 osób, czyli 1350-1800 litrów!

Świerk pospolity

Świerk ma prosty kolumnowy pień i smukłą, stożkowatą, ciemnozieloną koronę. Osiąga wysokość do 50 m. Jego ostro zakończone igły są równomiernie rozłożone na gałęziach, mają długość od 1 do 2,5 cm. Drewno świerkowe wydaje charakterystyczne trzaski podczas palenia; wynika to z dużej ilości pęcherzy żywicznych w nim zawartych.

Zadania dla dzieci

Na uczniów czeka do wykonania sześć zadań o różnym poziomie trudności. Zadanie do wykonania w domu zamieszczone zostało na karcie pracy „Zadanie 2”

Zadanie 1

Zadanie 2

Zadanie 3

Zadanie 4

Zadanie 5

Zadanie Dodatkowe